اگه یک موسسهی بین المللی میاومد یه مطالعهی گسترده تو رفتار و موضع گیری مردم کل دنیا روی موضوعات مختلف انجام میداد، شک ندارم که ما ایرانیها با اختلاف خیلی زیادی به عنوان نقادترین آدمهای دنیا شناسایی و معرفی میشدیم! اصولا شما جایی رو نمی تونی پیدا کنی که چند نفر دور هم جمع باشند و موضوع یا فرد خاصی رو به چالش نکشند. مسائل سیاسی، ورزشی، فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی جزِ عمومی ترین موارد هست که همهی ما در اونها ابرازِ فضل میکنیم و خیلیهامون هم حتی راهکارهایی برای بهبود وضع موجود داریم !
تو حوزه های کاری هم وضع به همین شکل هست و تا اونجایی که من دیدم هر فردی برای اینکه بیاد شرکت یا کار خودش رو موجه و بهتر نشون بده، بقیه رو میکوبه و عملا برتری خودش رو در قیاس با دیگران مشخص میکنه.
من کاری به این ندارم که چقدر این رفتار درست هست و یا غلط و نمی دونم از کی و چطور ما به این سمت گرایش پیدا کردیم ( البته خوندن کتابهای جامعه شناسی نخبه کشی، چرا عقب ماندیم و جامعه شناسی خودمانی میتونه یه مقدار به آدم در این باره کمک کنه ) هدف از این پست، صرفا یه نگاه کوچولو هست روی انواع موضع های مخالفی که میتونیم نسبت به مسائل مختلف داشته باشیم.
اگر نخوایم مقولهی نقد رو موردکاوی کنیم و به زیرشاخه هایی که داره پا بگذاریم، میشه اونرو گوشزد کردن معایب یک اثر/فرایند/رفتار یا فرد به خودش یا صاحبش و یا عموم دونست. نقد میتونه به فرم طراحی شیشهی نوشابه تا ساختار هنری یک اثر نمایشی وارد بشه و هیچ محدودهای واقعا نداره. بخشی از نقد رو میشه روی دانش/نگاه/برداشت یا تعصبات فردی استوار کرد. من از فرمِ استوانهای خوشم نمیاد، پس میتونم همهی شیشه های نوشابهای که استوانه ای هستند رو از این منظر نقد کنم! البت باز اینجا این مبحث هم باز میشه که آستانهی پذیرشِ نقد و نقد بر نقد ما چقدره … همین موارد رو میشه خیلی بهتر درباره آثار هنری مثال زد. همین آکادمی اسکار که آقامون فرهادی جایزه بهترین فیلم خارجیش رو برد، روی بهترین فیلم سال کلی مخالف و موافق روی آرتیست داشت. اما چرا برنده شد ؟ تعداد موافق ها بیشتر بود. به عبارت ساده تر موافق های آرتیست که این فرم رو دوست داشتند نسبت به مخالف های آرتیست که این فیلم رو دوست نداشتند بیشتر بوده، به همین راحتی !
اما! بحثِ بزرگ نقد، روی موارد فنی و ساختاری هست که به طور مشخص و توی حوزه های مختلف برای اون علم و مبنا داریم. من اگر بخوام بگم به نظر من bmw ماشین های خیلی بدی تولید می کنه، کسی با من موافقت نخواهد کرد. چونکه هم موتور قوی ای داره، هم طراحی داخلی اون کاملا مطابق با استاندارها و اصول بین المللی هست و کلا از نظر تکنیکی نمیشه ایرادی رو بهش وارد کرد. در واقع اینجا نمیشه خیلی بحث سلیقه رو نسبت به بحث های فنی ارجحیت داد.
+ نقد کردن، به نظر من یکی از ارکان اصلی آزادی و آزادی بیان هست. من باید حق داشته باشم که توی وبلاگم همه چیز و همه کس رو نقد بکنم و کسی هم به من نگه چرا ! اما اینکه بخوام نقد خودم رو از مقام یه متخصص منتشر کنم و اونرو وحی منزه جا بزنم، خیلی کار چیپ و مسخرهایه
تخریب، اخلاقی/حرفهای نیست
یه نقد میتونه با اهداف مختلفی صورت بگیره که متاستفانه و تا اونجایی که من دیدم، تخریب و تقبیح طرفدارهای بیشتری داره. معمولا ما از چیزی که خوشمون نمیاد یا اون رو هم راستا با منافع و باورهای خودمون نمی دونیم، پس وجودش رو باید زیر سوال ببریم. نقدهای اینچنینی، عموما خالی از استدلال (اصلی ترین جزء لازمِ نقد ) هست و کل صحبت به سفسطه و مغالطه پایدار هست. اگر ناراحت نمیشید باید بگم که معمولا آدم های ضعیف و غیرحرفهای به این منش روی میارن و نه تنها (معمولا) نمی تونن حرف و باور خودشون رو به کرسی بنشونند، بلکه خیلی زود خودشون رو هم تو نظر بقیه زیر سوال میبرند.
+ الان این دعوایی که مدتهاست بین برندها بزرگ آیتی مثِ سامسونگ و اپل برقرار هست هم کاملا توی این مدیوم قرار میگیره. معمولا استدلالها، با قیاس و آسمون ریسمون همراهه و گاها استناد به مواردی میشه که آدم به تعقلشون شک میکنه. اینو گفتم که بگم مشکل فرا ملیه : )
تحلیل کنید، تحلیل کنید و تحلیل کنید
جایی بزرگی ( که واقعا تو حوزهی کاری خودش آدم بزرگی بود ) یه جملهی طلایی گفت که من فکر کنم تا زندهام یادم بمونه ” نقادید ؟ تحلیل ارائه کنید ” منظور این بود که اگر احساس میکنید در باره موضوع خاصی، دانش و تجربه کافی رو دارید و میتونید اون رو از منظرهای مختلف بررسی کنید، لازم نیست صرفا بیاین رویهی زشتش رو مطرح کنید. بیاین “مساله” رو تشریح و تحلیل کنید تا مخاطبِ بیدانش یا کمدانشتون هم در اون خصوص شیرفهم بشه.
اگر من میخوام به مخاطبم بگم فلان لوگویی که طراحی شده بده، نباید بیام مثال از دوش حمام و چشم چپ طراح و غیره بزنم. به قولی راه تشریح باز هست و من هم باید وارد همین راه بشم.
شما اول ببینید خودتون در حد نقد هستید بعد نقد یک نقد دیگه را انجام بدید
شما کامنت من را منتشر نکردید یعنی نقد پذیر نیستید، اول یک نگاهی به خودتون بکنید بعد نقد کنید
دوست من، سینا
من کامنت شما رو الان دیدم و باافتخار تایید شد.
ضمن اینکه من کی رو نقد کردم اصولا ؟ من سعی کردم راه و رسم نقد رو نشون بدم و حداقل های لازم رو بیا کنم